Behandelend arts

Waarom Whole Genome Sequencing (WGS) toepassen bij DNA-testen in de zorg voor patiënten met kanker?

Wat weet je na de complete DNA-test?

Met de complete DNA-test wordt het gehele DNA van de tumor in kaart gebracht. Dit is één gevalideerde diagnostische test (OncoAct), waarvoor één vers ingevroren biopt en een bloed controle nodig zijn als input.

We brengen vier typen afwijkingen in kaart: mutaties, amplificaties, fusies en verlies van genen.

Naast standaardafwijkingen geeft de test ook informatie over de mogelijke aanwezigheid van specifieke moleculaire profielen, zoals Homologe Recombinatie Deficiëntie, microsatelliet Instabiliteit en het totaal aantal mutaties van de tumor.

We rapporteren alleen afwijkingen (mutaties en biomarkers) terug die mogelijk informatief zouden kunnen zijn voor behandelkeuzes.

Bekijk nu de korte video die wij voor behandelend artsen en pathologen hebben gemaakt.

Waarom WGS toepassen bij DNA-testen in de zorg voor patiënten met kanker?

De behandeling van kanker wordt in toenemende mate gebaseerd op moleculaire karakteristieken van de tumor, welke per patiënt verschillen. Om te kunnen bepalen welke medicijnen het best passen bij de patiënt is het essentieel te weten welke afwijkingen er te vinden zijn in het DNA van de tumor. Wanneer het hele DNA van de tumor is onderzocht, kan aan de hand van alle gevonden biomarkers worden beoordeeld of er medicijnen zijn voor de behandeling voor deze specifieke tumor (gerichte medicijnen).

Therapie op maat

Met het groeiende aantal gerichte medicijnen dat beschikbaar komt, is het steeds beter mogelijk om een behandeling ‘op maat’ te geven. De behandeling wordt dan gebaseerd op alle individuele karakteristieken van de tumor van de patiënt. Deze werkwijze vergroot de kans dat de patiënt het juiste medicijn krijgt. Het verkleint de kans op overbehandeling met niet werkende medicijnen en het voorkomt de daarbij horende vervelende bijwerkingen. De behandeling ‘op maat’ kan een reguliere behandeling zijn.

Afname biopt

Om deze test goed te kunnen uitvoeren, worden hoge eisen gesteld aan de afname van het tumorweefsel en het bloed, evenals de verzending daarvan. Het biopt dient vers ingevroren te worden en niet te zijn gefixeerd. De instructies hiervoor ontvangt het ziekenhuis bij het Sample Registratie Formulier.

Biomarkerdetectie

Niet alleen het aantal maar ook de complexiteit van biomarkers neemt de laatste jaren sterk toe. Om altijd de laatste inzichten te kunnen rapporteren zonder nieuwe DNA-testen te hoeven opzetten, gebruiken we whole genome sequencing. Hiermee kan elke mogelijke biomarker worden gedetecteerd. Voor deze techniek is naast het DNA van de tumor ook het ‘normale’ DNA van de patiënt nodig om te kunnen zien welke DNA-veranderingen bepalend zijn voor het ontstaan van de tumor. Hiervoor dient, naast het tumorweefsel, ook bloed afgenomen te worden.

In de huidige diagnostiek worden verschillende DNA-testen uitgevoerd. Deze kijken naar een beperkt deel van het DNA. OncoAct is de meest complete DNA-test die beschikbaar is voor tumoranalyse. OncoAct omvat alle andere DNA-testen, ongeacht het tumortype.

Bij OncoAct worden onder meer de volgende eigenschappen bepaald:

  • mutaties in oncogenen, waaronder activering van kinases
  • BRAF mutaties bij huid en longkanker
  • ALK, ROS1, RET, fusiegenen bij longkanker
  • EGFR mutaties en exon deleties bij longkanker
  • EGFR resistentie mutaties bij longkanker
  • MET amplificatie en exon 14 splice mutaties bij longkanker
  • HER2 mutaties bij borstkanker en longkanker
  • RAS status bij darmkanker
  • NTRK1, 2, 3 fusies
  • microsatelliet instabiliteit (MSI)
  • tumor mutational burden (TMB)
  • BRCA1/2 mutaties bij ovarium- en borstkanker
  • homologe recombinatie deficiëntie (HRD) bij ovarium- en borstkanker
  • HER2 amplificatie en PIK3CA status bij borstkanker
  • PDGFRA en cKIT mutaties bij o.a. gastro-intestinale stroma tumoren (GIST)
  • IDH1 en IDH2 mutaties en EGFRvIII status bij hersentumoren
  • detectie van fusiegenen bij weke delen tumoren
  • alle ‘founder’ mutaties t.b.v. clonaliteits onderzoeken (o.a. TP53, APC)

Het OncoAct patiëntrapport wordt direct aangepast wanneer nieuwe biomarkers beschikbaar komen die relevant kunnen zijn voor een behandelkeuze. Het voordeel van whole genome sequencing is dat je de test zelf daarvoor niet hoeft aan te passen of te valideren. Het aanpassen van de software voldoet hierbij. Hiermee is de test altijd up-to-date met de meest recente inzichten. In het patiëntrapport wordt tevens verwezen naar experimentele behandelingen die beschikbaar zijn en naar ‘off-label’ mogelijkheden in de DRUP-studie.

Naast de DNA-diagnostiek zijn ook andere testuitslagen van belang. Deze testen worden uitgevoerd door pathologie, klinische chemie en radiologie binnen het ziekenhuis. Daarnaast kunnen andere patiëntkenmerken ook nog een rol spelen.

“Elke patiënt met uitgezaaide kanker zou een keer de mogelijkheid geboden moeten worden om het hele tumor genoom doorgemeten te krijgen voor de beste kansen op een werkende behandeling.“

— Emile Voest
INTERNIST-ONCOLOOG ANTONI VAN LEEUWENHOEK

Hartwig Medical OncoAct®

OncoAct

OncoAct, de meest complete (moleculaire) diagnostische DNA-test van Hartwig Medical Foundation, is geschikt voor alle volwassen patiënten met kanker bij wie veilig tumorweefsel afgenomen kan worden. OncoAct is geschikt voor alle vormen van kanker, behalve leukemie.

Huidige moleculaire testen


In de huidige zorg voor patiënten met kanker voeren ziekenhuizen op dit moment al verschillende (moleculaire) diagnostische DNA-testen uit. Deze DNA-testen richten zich op een beperkt aantal DNA-kenmerken van de tumor. Ze zijn daardoor geschikt voor een beperkt aantal typen kanker.

Off-label behandel- mogelijkheden


OncoAct kan in bepaalde gevallen extra experimentele of ‘off-label’ (medicijnen die geregistreerd zijn voor een ander tumor type) behandelmogelijkheden identificeren.

De volgende patiënten hebben in potentie het meeste baat bij de complete DNA-test:

  • patiënten die op basis van de reguliere diagnostiek geen behandeloptie meer hebben
  • patiënten met een zeldzame tumor (circa 23.000 in Nederland) voor wie geen standaardbehandeling voorhanden is.

De behandelend arts en patiënt beslissen samen of het aanvragen van OncoAct opportuun is.

“Bij sommige agressieve vormen van kanker wil je zo vroeg mogelijk met de meest effectieve therapie starten, en soms kan dit door inzicht te verkrijgen in de moleculaire achtergrond van de kanker van die specifieke patiënt.”

— Niven Mehra
MEDISCH ONCOLOOG RADBOUDUMC NIJMEGEN